Γυναίκες πρωταγωνίστριες στην Ελληνική Επανάσταση

Tης Χαράς Μητροπούλου

Η συνεισφορά της γυναίκας στην Ελληνική Επανάσταση ήταν τεράστια. Προσωπικότητες της εποχής εξήραν τον ρόλο της γυναίκας στην Εθνεγερσία. Κάποιες από τις παρακάτω μορφές είναι ήδη γνωστές από τα ιστορικά βιβλία, κάποιες άλλες όμως παραμένουν στο περιθώριο, έχοντας προσφέρει εξέχουσες υπηρεσίες στο Έθνος και την πατρίδα.
Μαντώ Μαυρογένους

Η γυναίκα, ο αγώνας της οποίας θεωρήθηκε τόσο σημαντικός, ώστε τιμήθηκε με τον βαθμό της Αντιστρατήγου.
Η Μαντώ ανήκε σε εμπορική οικογένεια του απόδημου Ελληνισμού. Λίγο πριν την Επανάσταση διέμενε στην Τήνο και όταν ξέσπασε η φωτιά του ξεσηκωμού δεν έμεινε ούτε μέρα αμέτοχη. Ξεσήκωσε τους κατοίκους της Μυκόνου, εξόπλισε με δικά της έξοδα πολλά πλοία και πολέμησε γενναία σε πολλές μάχες, με αποκορύφωμα τη μάχη της Λιβαδειάς. Γνώριζε άπταιστα Γαλλικά και Ιταλικά και απέστειλε επιστολή προς τις γυναίκες της Γαλλίας,
ώστε να βοηθήσουν την Ελληνική Επανάσταση. Για τον Αγώνα διέθεσε ολόκληρη την περιουσία της και η συνεισφορά της ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ο Ιωάννης ο Καποδίστριας την τίμησε με το αξίωμα του αντιστρατήγου (η μοναδική γυναίκα που τιμήθηκε με τόσο μεγάλο στρατιωτικό αξίωμα) και της παραχώρησε σπίτι στο Ναύπλιο.

Λασκαρίνα “Μπουμπουλίνα” Πινότση 

Από τις πιο γνωστές γυναικείες φυσιογνωμίες της Ελληνικής Επανάστασης. Καταγόταν από την Ύδρα, γεννήθηκε όμως στην Κωνσταντινούπολη μέσα στις φυλακές όπου κρατούνταν ο πατέρας της, Σταυριανός Πινότσης, λόγω
της συμμετοχής του στα Ορλωφικά.
Μετά τον θάνατο του δεύτερου συζύγου της, τον Σπετσιώτη πλοιοκτήτη Δημήτριο Μπούμπουλη, η Λασκαρίνα κατάφερε να επιδοθεί σε επιτυχημένες εμπορικές δραστηριότητες, αυξάνοντας τον αριθμό των πλοίων και την
περιουσία που της είχαν αφήσει και οι δύο σύζυγοι. Όμως, όταν ξέσπασε η Επανάσταση, η Λασκαρίνα δεν επαναπαύτηκε. Είχε ήδη γίνει μέλος της Φιλικής Εταιρείας (η μοναδική γυναίκα που μυήθηκε σ’ αυτήν), όταν
αποφάσισε να ναυλώσει ένα τεράστιο πλοίο, το οποίο ονόμασε μάλιστα Αγαμέμνων. Το πλοίο ήταν ένα από τα μεγαλύτερα πολεμικά που είχε ναυλωθεί την εποχή εκείνη κι έγινε η ναυαρχίδα της Λασκαρίνας και με το
οποίο συμμετείχε σε μεγάλες μάχες. Θεωρήθηκε η πρώτη γυναίκα ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης και έτσι παρέμεινε στη συνείδηση όλων των Ελλήνων!

Ελισάβετ Υψηλάντη

Ήταν η μητέρα των Υψηλάντηδων, η οποία αποκλήθηκε και Πρωτομάνα των Φιλικών. Υπήρξε η πρώτη που όχι μόνο στήριξε ηθικά τους δυο γιούς της στον αγώνα τους για την απελευθέρωση του έθνους, αλλά και χρηματοδότησε τις πρώτες προσπάθειες, ενώ δεν δίστασε να κάνει ό, τι περνούσε από το χέρι της για να βοηθήσει στον Αγώνα. Ήταν τέτοια η συνεισφορά της και η εκτίμηση που της είχαν τα παιδιά της που ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, όταν συνέτασσαν την τελική προκήρυξη των Φιλικών, είπε «γράψτε στο τέλος ότι
φιλώ το χέρι της μητρός μου».
Πολλές επίσης γυναίκες ακόμα έγιναν ιδιαίτερα γνωστές κατά την περίοδο του Αγώνα.

Δέσπω Τζαβέλα

Σύζυγος του Φώτου και μητέρα του Κίτσου, πραγματική καπετάνισσα που έγινε ιδιαίτερα γνωστή στη μάχη του Σουλίου.
Ως Σουλιώτισσα, η Δέσπω υπήρξε πραγματική μορφή του Αγώνα, ενώ κατάφερε να φτάσει μέχρι και τον βαθμό του Ταγματάρχη, έχοντας μάλιστα υπό τις διαταγές της τον άνδρα της, που είχε βαθμό Λοχαγού!

Ασήμω Γκούραινα

Σύζυγος του στρατηγού Γιάννη Γκούρα, ένα από τα πρωτοπαλίκαρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Όταν πέθανε ο άνδρας της, η Ασήμω ζώστηκε τα άρματα η ίδια και ανέλαβε μόνη της την αρχηγία των στρατευμάτων του συζύγου της, υπερασπιζόμενη την Ακρόπολη από τους Τούρκους.

Μαριγώ Ζαραφοπούλα

Από τα πιο έμπιστα πρόσωπα του ίδιου του Στρατηγού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος τη χρησιμοποιούσε
συχνά ως κατάσκοπο. Διέθετε σημαντικές γνωριμίες, ενώ χρηματοδότησε και τον Αγώνα με την οικογενειακή της περιουσία.
Ο ρόλος των γυναικών στην Ελληνική Επανάσταση ήταν αντάξιος του ρόλου των Σπαρτιατισσών γυναικών στην Αρχαία Ελλάδα, όπου έστελναν άντρες και γιους στον πόλεμο με την προτροπή «Ή ταν ή επί τας». Η Ελληνική
Επανάσταση είχε την τύχη να στηριχτεί σε τέτοιες άξιες γυναίκες, οι οποίες βοήθησαν στον Αγώνα για την απελευθέρωση του γένους από την Οθωμανική τυραννία. Αξίζει να τις μνημονεύουμε!